Geen badkamer zonder elektriciteit, maar we weten allemaal dat water en elektriciteit niet de beste vrienden zijn. Om onze veiligheid te verzekeren, werden daarom regels opgesteld voor elektriciteit in badkamers. Wanneer je de elektriciteit in je badkamer wil vernieuwen of aanpassen, moet je dus zeker rekening houden met die voorschriften.
Inhoud
Waarom zijn er regels omtrent elektriciteit in badkamers?
Elektriciteit en water gaan niet goed samen. Water is namelijk een erg goede elektrische geleider en wanneer je met je natte lichaam in contact komt met elektriciteit, kan je geëlektrocuteerd worden. Om ongelukken te voorkomen heeft het AREI (Algemeen Reglement Elektrische Installaties) duidelijke regels opgesteld die vastleggen hoe elektriciteit gebruikt moet worden in vochtige ruimtes.
Elektrische zones in de badkamer
Het AREI heeft de badkamer onderverdeeld in 4 verschillende veiligheidszones. Hoe dichter bij een waterbron zoals het bad of de douche, hoe strenger de elektriciteitsvoorschriften zijn. Hieronder lijsten we op hoe de zones verdeeld werden en waarmee je rekening moet houden in elke zone.
Zone 0
Dit is de zone binnen het bad of de douche. Elektriciteit is hier strikt verboden.
De uitzondering is elektrisch materiaal, zoals een spotje, dat op een zeer lage veiligheidsspanning werkt van 12V en een beschermingsgraad heeft van IPX7. Materiaal met een wisselspanning van 6V is ook toegestaan.
Zone 1
Zone 1 is de ruimte verticaal boven zone 0, tot een hoogte van 2,25 meter. Hier kan enkel een spatwaterdichte boiler geïnstalleerd worden.
Later werd zone 1bis toegevoegd. Dit is de ruimte onder het bad die rondom afgeschermd wordt. Hier mag enkel elektrisch materiaal geïnstalleerd worden dat dient voor massagebaden.
Zone 2
Onder zone 2 verstaan we de ruimte tot 60 centimeter verwijderd van zone 1. Binnen deze zone mag je elektrische installaties hebben, mits ze voldoende beschermd zijn en een lage spanning hebben.
Zone 3
Zone 3 omvat alle ruimte tot 240 centimeter verwijderd van zone 2. Hier mag je andere elektrische toestellen aansluiten, maar ze moeten wel voldoende beschermd zijn tegen spatwater (IPX1).
Wat zijn de regels in verband met elektriciteit in badkamers?
1. Stopcontacten in badkamers
Stopcontacten zijn onmisbaar in een badkamer, maar ze moeten wel volgens de regels van het AREI geplaatst worden. De basisregel is dat er een afstand van minstens 60 centimeter moet zijn tussen de waterbron en het stopcontact. In de praktijk mag je dus enkel stopcontacten plaatsen in zone 3. Voor het badkamermeubel worden daarop wel uitzonderingen gemaakt. Contactdozen mogen wel in zone 2 mits ze een vermogen van maximaal 100 W hebben of achter een differentieelschakelaar zitten van 10 mA.
2. Differentieelschakelaar
Differentieelschakelaars zijn van groot belang in een badkamer. Deze schakelaars, die ook wel aardlekschakelaars of verliesstroomschakelaars genoemd worden, zitten ingebouwd in de stroomgroep van de badkamer. De differentieelschakelaar zorgt ervoor dat de stroom meteen uitgeschakeld wordt zodra je toch in contact zou komen met elektriciteit. Het is dus een extra buffer tegen elektrocutie die de badkamer nog veiliger moet maken.
Concreet moet de stroomgroep die van de verdeelkast naar de badkamer leidt, beveiligd zijn met een differentieelschakelaar van 30 mA.
3. Aarding
Om te voorkomen dat toestellen onder spanning je kunnen elektrocuteren, moeten ze geaard worden. Ook daarvoor bestaan duidelijke regels van het AREI. Die voorschriften leggen je op om alle metalen onderdelen in de badkamer die mogelijk onder spanning kunnen komen, te aarden.
Het gaat dan bijvoorbeeld om een metalen bad, een wasmachine of droger, een badkamerradiator en een metalen douchegoot die in beton gegoten zit. Metalen kranen moet je niet aarden omdat die al aangesloten zijn op geaarde koperleidingen.
Opgelet: ook badkamervloeren die een metalen wapening hebben (zoals bij betonnen vloeren) en zwaluwstaartplaten moet je aarden met een zogenaamde aardmat. Gebruik je vloerverwarming, dan moet je een bijkomende differentieelschakelaar van 100 mA installeren.
4. Verlichting
Ook voor verlichting zijn er duidelijke regels. Voor gewone spotjes in het plafond of aan de wand moet je rekening houden met de IP-waarde die aangeeft hoe goed het spotje tegen water beschermd is. Binnen zone 3, op meer dan 60 cm van de douche of het bad, is een IP-waarde van 21 voldoende. Dichterbij de waterbron moeten de spots een beschermingswaarde IP44 of IP65 hebben.
Wanneer je verlichting plaatst hoger dan 2,25 meter van de bad- of douchebodem, zijn er geen restricties meer wat spanning betreft. Je mag dan dus gewone verlichting op 230 V installeren, maar je moet wel rekening houden met een beschermingsgraad van minstens IPX4. Verlichting lager dan 2,25 meter boven de bad- of douchebodem mag maximaal een spanning van 12 V hebben en een beschermingswaarde van minstens IPX4.
Je mag wel verlichting boven de lavabo installeren zonder restricties behalve een minimale beschermingsgraad van IPX1. Bevindt de verlichting zich dichter dan 60 centimeter bij de bad- of doucherand, dan moet je wel de minimale hoogte van 1,6 meter respecteren. Hetzelfde geldt voor stopcontacten.
Nieuwe elektriciteit leggen in de badkamer
Ben je van plan om een grondige renovatie te doen in de badkamer, dan is het een goed idee om vooraf een elektricien uit te nodigen die het elektriciteitscircuit kan inspecteren. Hij of zij kan een elektriciteitsplan opmaken bestaande uit een eendraadschema en een situatieschema. De elektricien kan zo nagaan of de nieuwe installaties zonder veranderingen aan het elektriciteitscircuit aangesloten kunnen worden.
Als je van plan bent om bijvoorbeeld elektrische vloerverwarming te installeren, dan moet het elektriciteitsnet van je woning mogelijk aangepast worden om geen overbelasting te krijgen. Daarnaast kan de elektricien ook controleren of alles geaard is en of de vereiste verliesschakelaar aanwezig is.
Moet de elektriciteit in mijn badkamer gekeurd worden?
Wanneer je de elektriciteitsinstallatie grondig verandert tijdens de renovatie van je badkamer, zal een nieuwe elektriciteitskeuring door een erkende instantie nodig zijn. Dat is bijvoorbeeld het geval wanneer je een extra stroomgroep naar de badkamer hebt moeten aanleggen.
Als je enkel oppervlakkige veranderingen hebt aangebracht zonder daarbij de elektriciteitsinstallatie van je woning te hoeven aanpassen, dan val je niet onder de keuringsplicht. Het is natuurlijk wel belangrijk om je tijdens de badkamerrenovatie aan de voorschriften van het AREI te houden.
